І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home НАО «Жетысуский университет имени Ильяса Жансугурова» ru-RU І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 1813-1123 ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОҚУШЫЛАР МЕН МҰҒАЛІМДЕРДІҢ БИОЛОГИЯДАН ЗЕРТТЕУШІЛІК ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/478 <p><em>Бұл зерттеу Қазақстанның жаңартылған білім беру бағдарламасы аясында мектеп оқушылары мен биология пәні мұғалімдерінің ғылыми-зерттеу құзыреттілігінің қазіргі деңгейін талдайды. Зерттеу биология бағдарламасының ғылыми ойлауды дамытудағы тиімділігін бағалайды, оқушылардың теориялық білімдері мен практикалық дағдыларының арасындағы өзара байланысын зерттейді және мұғалімдердің кәсіби біліктілігі мен оқыту тәсілдерінің білім алушылардың зерттеушілік қабілеттерін қалыптастырудағы рөлін айқындайды. Әдістемелік тұрғыдан зерттеу аралас әдістерге негізделген: сауалнама, сұхбат және сыныптағы бақылау қолданылды. Нәтижелер оқушылардың зерттеу құзыреттілігі концептуалды түсінікті практикалық тәжірибемен ұштастыруға тәуелді екенін көрсетті, ал мұғалімдердің педагогикалық шеберлігі оқушылардың сабаққа қатысуы мен мотивациясына айтарлықтай ықпал етеді. Зерттеу нәтижелері биологияны оқытуда интерактивті және жобалық әдістерді енгізу қажеттілігін дәлелдейді. Халықаралық көрсеткіштер, мысалы, PISA бағдарламасы, ғылыми құзыреттілікті білім алудың негізгі нәтижесі ретінде дамытудың маңыздылығын ерекше атап өтеді. Ғылыми құзыреттілік – бұл білім, дағды, сыни ойлау және ғылыми ақпаратты тиімді жеткізу қабілетінің үйлесімі. Қазіргі заман – технологиялық прогресс, экологиялық сын-қатерлер мен жаһандық денсаулық мәселелері тоғысқан кезең – осындай құзыреттердің маңызын арттыра түсуде.</em></p> Алем Абділдаұлы Алефтина Бахтаулова Данагул Мукашева Фарида Курабаева Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 7 17 10.53355/ZHU.2025.116.3.001 ДЕНЕ МАССАСЫН АНЫҚТАУ БОЙЫНША ОРТА МЕКТЕПТІҢ ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАРЫНА ОҚЫТУДЫҢ ЗЕРТТЕУ ӘДІСІН ЕНГІЗУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/457 <p><em>Зерттеу мақсаты - зерттеу сипатындағы оқу-эксперименттік жұмыс негізінде оқушылардың зерттеу дағдыларын дамыту әдістемесін негіздеу. Мектепте физика бойынша оқу-эксперименттік жұмыс жүргізу зерттеуді жоспарлау, оны ұйымдастыру, нәтижелерді ұсыну, өңдеу, талдау және қорытынды жасау сияқты зерттеу қызметінің элементтерін пысықтауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, бұл оқушылардың зерттеушілік ойлауын дамытуға және субъективті жаңа білім алу негізінде білім беру процесінде жеке ұстанымын белсендіруге бағытталған. Зерттеу мақсатын іске асыру және қойылған міндеттерді шешу үшін бірқатар қосымша әдістер қолданылды: зерттелетін мәселенің өзектілігін және оның теориялық негіздерін анықтау мақсатында ғылыми зерттеулерді талдау; экспериментке дейінгі зерттеу әдісі. Бұл зерттеуде негізгі тұжырымдама үшке бөлінді: 1) массаны анықтау, 2) тербеліс және 3) маятниктің қарапайым тербелісі. Зерттеуде алдын ала және кейінгі тестілеудің бір топтық схемасы қолданылды. Зерттеуге Талдықорған қаласының жалпы білім беретін мектебі IX сыныбының 28 оқушысы қатысты. Оқушылардың зерттеу дағдыларын жетілдіру процесі үш тұжырымдама бойынша тестілеуге дейінгі және кейінгі нәтижелерді қалыпқа келтірілген талдау негізінде зерттелді. Зерттеу нәтижелері физика бойынша оқушылардың зерттеу дағдыларын жетілдіру үшін оқытудың зерттеу әдісін қолданудың тиімділігін көрсетті. Зерттеудің ғылыми жаңалығы оқу-зерттеу қызметі процесінде оқушылардың зерттеу дағдыларын жетілдіру процесін кезең-кезеңімен басқарудың объективті дидактикалық шарттарымен әдістерін анықтау болып табылады. Мақала физиканы оқыту кезінде оқушылардың зерттеу қызметін дамыту мәселелерімен айналысатын мұғалімдерге, ғылыми қоғамға арналған.</em></p> Әйгерім Абдулаева Назым Жанатбекова Бэла Сакибаева Қуаныш Жақпаев Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 18 26 10.53355/ZHU.2025.116.3.002 ХИМИЯДАН СТУДЕНТТЕРДІҢ ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫН ЖОБАЛЫҚ ОҚЫТУ ӘДІСІ АРҚЫЛЫ ДАМЫТУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/500 <p><em>Бұл зерттеу жұмысының мақсаты – студенттердің зерттеу дағдыларын дамытуда STEM-PjBL (ғылым, технология, инженерия және математикаға негізделген жобалық оқыту) моделін қолданудың тиімділігін талдау. STEM және PjBL әдістерінің интеграциясы студенттердің теориялық білімді тәжірибемен ұштастыруына, ғылыми-зерттеу жүргізу тәжірибесін игеруіне, дербес және топтық жұмыс жасау қабілеттерін дамытуына, сондай-ақ зертханалық сауаттылығын жетілдіруіне мүмкіндік берді. Экспериментке екінші курс студенттерінің 18-і қатысып, үш негізгі жобалық-зертханалық тапсырманы орындады: судың кермектілігін анықтау, тұздың тазалығын тексеру және металдардың коррозиясын зерттеу. Студенттердің когнитивтік және практикалық дағдыларын кешенді бағалау үшін сауалнама, практикалық тапсырмалар және сұхбат әдістері қолданылды.</em></p> <p><em>Нәтижелер STEM-PjBL моделінің студенттердің ғылыми ойлауын, зертханалық сауаттылығын, ғылыми коммуникациясын және дербес шешім қабылдау қабілеттерін айтарлықтай арттырғанын көрсетті. Сонымен қатар, модель топтық талқылаулар барысында шығармашылық ойлау мен бірлескен мәселені шешу дағдыларын дамытатыны анықталды. Жалпы алғанда, STEM-PjBL моделін химияны оқыту үдерісіне енгізу теориялық білім мен тәжірибені ұштастыруға, зерттеу дағдыларын дамытуға және студенттердің академиялық жетістіктерін арттыруға ықпал ететін тиімді педагогикалық тәсіл ретінде бағаланды.</em></p> Адал Саулет Турар Акылбекова Динара Тлесбаева Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 27 36 10.53355/ZHU.2025.116.3.003 БОЛАШАҚ ИНФОРМАТИКА МҰҒАЛІМДЕРІН ДАЯРЛАУДАҒЫ ГЕЙМИФИКАЦИЯ ЭЛЕМЕНТТЕРІНІҢ МОТИВАЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ҚҰЗЫРЕТТІЛІК АСПЕКТІЛЕРІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/506 <p><em>Бұл зерттеу болашақ информатика мұғалімдерін даярлаудағы геймификация элементтерінің мотивациялық және құзыреттілік аспектілерін қарастыруға бағытталған. Зерттеу квази-эксперименттік дизайнға негізделген және сандық пен сапалық деректерді біріктіретін аралас әдістерді қолданады. Эмпирикалық кезеңде І. Жансүгіров атындағы Жетісу университетінің «Информатика» және «Математика–Информатика» білім беру бағдарламалары бойынша білім алатын 30 студент қатысты, олар өз араларында бақылау және эксперименттік топтарға бөлінді.</em></p> <p><em>Зерттеу нәтижелері геймификация элементтерін оқу процесіне жүйелі енгізу студенттердің ішкі мотивациясын, қатысуын және әдістемелік құзыреттіліктерін айтарлықтай арттыратынын көрсетті. Мұндай тәсіл қосымша тетік ретінде емес, білім беру жүйесінің құрылымын және біртұтастығын нығайтатын негізгі педагогикалық стратегия ретінде қарастырылды. Сонымен қатар, оқытушының рөлі ойын механикаларын дидактикалық мақсаттармен ұштастыратын әрі студенттердің ынтасын қолдайтын модератор ретінде айқындалды. </em></p> <p><em>Ғылыми тұрғыдан алғанда, жұмыс мотивация мен құзыреттілік арасындағы байланысты түсіндіретін тұжырымдамалық модельді ұсынады. Практикалық құндылығы – мұғалімдерді даярлау бағдарламаларына геймификацияны енгізу бойынша әдістемелік ұсыныстарды әзірлеуінде. Нәтижелер кәсіби даярлықты, цифрлық құзыреттілікті және рефлексивті тәжірибені дамытуға ықпал ететінін дәлелдейді, осылайша геймификация мұғалімдерді даярлаудың тиімді элементі болып табылатынын растайды.</em></p> Айгуль Алдабергенова Ұлжалғас Есейқызы Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 37 46 10.53355/ZHU.2025.116.3.004 БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ТІЛДІК БІЛІМІН ЖЕКЕЛЕНДІРУ: ЦИФРЛЫҚ ТРАНСФОРМАЦИЯ ТҰРҒЫСЫНАН ҚАРАСТЫРУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/541 <p style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph; text-indent: 1.0cm;"><em>Бұл мақалада бастауыш сынып оқушыларының тіл үйренуін дербестендіруде цифрлық </em><br /><em>технологиялардың мүмкіндіктері жан–жақты қарастырылады. Зерттеу білім беру платформаларының, </em><br /><em>интерактивті чат–боттардың және мобильді қосымшалардың тілдік бірегейлікті қалыптастырудағы </em><br /><em>рөлін ашады, сонымен қатар көптілді ортада орыс және қазақ тілдерін интеграциялауға ерекше мән береді. </em><br /><em>Цифрлық құралдардың сараланған оқытуды жүзеге асырудағы артықшылықтары, яғни жеке прогреске </em><br /><em>бейімделетін тапсырмалар мен адаптивті кері байланыстың оқушы мотивациясы мен дербестігін </em><br /><em>арттырудағы маңызы көрсетіледі. Сонымен қатар, бұл технологиялар шығармашылық қабілеттерді, </em><br /><em>ынтымақтастық дағдыларын, мәдениетаралық коммуникацияны дамытуға ықпал етеді. Практикалық </em><br /><em>мысалдар мен теориялық зерттеулердің негізінде цифрландыру бастауыш білім беру процесін </em><br /><em>трансформациялаудағы әлеуетін дәлелдейді. Ол тек академиялық нәтижелерді жақсартумен шектелмей, </em><br /><em>оқушыға бағытталған, инклюзивті және заманауи тіл үйрету үлгісін қалыптастырады. Сонымен қатар, </em><br /><em>цифрлық технологиялар оқушылардың сенімділігін, мәдени санасын және өмір бойғы білім алу дағдыларын </em><br /><em>дамыта отырып, оқу процесін қызықты әрі тиімді етеді. Нәтижесінде, бұл әдіс бастауыш мектептегі тіл </em><br /><em>үйрету тәжірибесін жаңаша деңгейге көтеруге мүмкіндік береді, әр оқушының жеке қажеттіліктерін </em><br /><em>ескеретін икемді және мазмұнды білім беру ортасын қалыптастырады.</em></p> Махаббат Байменова Дайва Якавоните-Сташкувиене Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 47 54 10.53355/ZHU.2025.116.3.005 ЦИФРЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ БОЛАШАҚ ФИЗИКА МҰҒАЛІМДЕРІН КӘСІБИ ДАЯРЛАУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/473 <p><em>Бұл мақалада цифрлық білім беру контекстінде болашақ физика мұғалімдерінің кәсіби дайындығының ерекшеліктері қарастырылады. Онда заманауи технологияларды білім беру процесіне интеграциялау, цифрлық сауаттылықты дамыту және оқушылардың физикаға деген қызығушылығын ояту үшін оқытудың қызықты түрлерін құру қажеттілігі талқыланады. Авторлар оқу материалын цифрлық ортаға бейімдеудің және цифрлық білім беруді сәтті енгізу үшін мұғалімдердің құзыреттілігін дамытудың маңыздылығын атап көрсетеді. Сонымен қатар, физиканы оқытуда заманауи технологияларды біріктіру оқушы-лардың белсенділігін арттырып қана қоймайды, сонымен қатар жеке оқытуға ықпал етеді. Модельдеу, виртуалды зертханалар және интерактивті мультимедиялық ресурстар сияқты цифрлық құралдарды пайдалана отырып, оқытушылар әртүрлі оқу стильдеріне бейімделе алады және студенттерге күрделі физикалық тұжырымдамаларды түсіну үшін қажетті практикалық тәжірибе бере алады.</em></p> <p><em>Сонымен қатар, студенттер мен оқытушылар арасында цифрлық сауат-тылықты дамыту Интернетте қол жетімді ақпараттың үлкен көлемін шарлау және оның сенімділігі мен өзектілігін сыни бағалау үшін өте маңызды. Болашақ физика мұғалімдері өздерінің оқыту әдістерін жетілдіру және зерттеуді, экспериментті және проблемаларды бірлесіп шешуді жеңілдететін Динамикалық оқу ортасын құру үшін цифрлық ресурстарды тиімді пайдалана білуі керек.</em></p> Гульнара Исаева Асем Калиева Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 55 64 10.53355/ZHU.2025.116.3.006 ФУТУРОДИЗАЙН ПРАКТИКАСЫ АРҚЫЛЫ ЖОБАЛЫҚ-ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТЕРДІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/494 <p><em>Бұл мақалада цифрландыру жағдайында педагогикалық мамандықтар студенттерінің </em><br /><em>жобалық–шығармашылық құзыреттерін қалыптастыру әдістемесі қарастырылады. Зерттеудің өзектілігі жобалауға даярлау қажеттілігімен айқындалады. Отандық және шетелдік еңбектерді теориялық талдау (Зимняя, </em><br /><em>2006; Хуторской, 2010; Robinson, 2011; Inayatullah, 2015) футуродизайн мен сценарийлік модельдеу әдістерінің </em><br /><em>болжамдау, креативтілік және метатанымдық рефлексияны дамытуға ықпал ететінін көрсетті. </em><br /><em>Зерттеудің эмпирикалық бөлігі Ақдениз университетінің өнер факультетінің көркем–педагогикалық </em><br /><em>бағыттағы студенттері (n = 84) арасында жүргізілді. Зерттеу құралдары ретінде ұжымдық жобалау, білім беру </em><br /><em>болашағын инфографика, коллаж, цифрлық симуляциялар және 3D модельдеу арқылы визуализациялау қолданылды. </em><br /><em>Зерттеу констатациялық және қалыптастырушы кезеңдерді қамтыды, ал диагностикалық критерийлерге </em><br /><em>болжамдық құзыреттілік, шығармашылық бастама және дербестік енгізілді. </em><br /><em>Статистикалық талдау (Стьюденттің t–тесті, Кендалл W коэффициенті) студенттердің </em><br /><em>жобалық–шығармашылық құзыреттерінің, әсіресе болжамдау, түпнұсқалық және рефлексия </em><br /><em>көрсеткіштерінің </em><br /><em>айтарлықтай артқанын растады. Жұмыстың жаңалығы футуродизайн </em><br /><em>тұжырымдамасын Қазақстандағы көркем–педагогикалық білім беру жағдайына бейімдеуде. Зерттеудің </em><br /><em>практикалық маңызы әзірленген әдістемені ЖОО–лардың білім беру бағдарламаларына енгізу мүмкіндігінде, </em><br /><em>бұл болашақ мұғалімдердің кәсіби даярлығын арттыруға және тез өзгеретін білім беру ортасында жұмыс </em><br /><em>істеуге дайындығын қамтамасыз етуге ықпал етеді. </em></p> Омер Займоглу Сандугаш Шуланбекова Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 65 73 10.53355/ZHU.2025.116.3.007 БОЛАШАҚ БАСТАУЫШ СЫНЫП МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ ЗЕРТТЕУ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/525 <p><em>Аталған мақаланың мақсаты – педагогика ғылымының өзекті бағыттарының бірі болып табылатын болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің зерттеушілік құзыреттіліктерін одан әрі дамыту мәселелерін зерттеу. Білім беруді жаңғырту жағдайында сыни және шығармашылық ойлауды дамытуға, сондай-ақ мұғалімдердің кәсіби икемділігін арттыруға ықпал ететін зерттеу әдісін енгізу ерекше маңызға ие. </em></p> <p><em>Зерттеу әдістерін оқу үдерісіне енгізудің негізгі тенденцияларын, проблемалары мен перспективаларын анықтаған тәжірибелі мұғалімдермен жартылай құрылымдық сұхбаттарды жүргізіліп, мақаладағы зерттеу тақырыптық талдауға негізделген.</em></p> <p><em>Зерттеу құзыреттілігін табысты дамыту үшін тәжірибеге бағытталған оқытуды жүйелі түрде жүзеге асыру, заманауи педагогикалық технологияларды қолдану және жеткілікті ресурстық қолдау қажет екені анықталды. Қазіргі білім беру тәсілдері білім беру мазмұнын түрлендіреді, дәстүрлі әдістерден жобалық-зерттеу қызметіне ауыстырады, бұл болашақ мұғалімдерді даярлаудың әдістемелік негіздерін қайта қарауды талап етеді. Пәнаралық, проблемалық-бағдарлы әдістерді енгізу мұғалімдердің кәсіби дайындығының сапасын арттыруға көмектеседі. Нәтижелер білім беру бағдарламаларын жетілдіру, мемлекеттік стандарттарды бейімдеу және мұғалімдердің біліктілігін арттыру жүйесін қалыптастыру үшін пайдаланылуы мүмкін. </em></p> Assylzhan Yessimbekova Ботагоз Кыстаубаева Айнур Таурбекова Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 74 83 10.53355/ZHU.2025.116.3.008 ФИЗИКАНЫ ОҚЫТУДА СМАРТФОНДАРДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІН ҚОЛДАНУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/480 <p><em>М</em><em>ақалада</em><em> физиканы оқыту үдерісінде смартфондарды пайдалану мүмкіндіктері қарастырылады. Эксперименттер жүргізу, құбылыстарды визуализациялау, оқу материалдарына қол жеткізу және интерактивті өзара әрекеттесу үшін қолдануға болатын смартфондардың әртүрлі қосымшалары мен функциялары талқыланады. Мақаланың мақсаты - заманауи технологиялар физикалық тұжырымдамаларды түсінуді қалай жақсарта алатынын, оқушылардың белсенділігін арттырып, оқуды тиімдірек және қызықты ете алатынын көрсету. Зерттеу барысында заманауи смартфондарды датчиктермен жабдықтау және физикалық шамаларды өлшеу үшін осы датчиктерді қолдану мүмкіндіктері талданды. Физикалық шамаларды өлшеу үшін қолданылатын қол жетімді мобильді қосымшалар, сондай-ақ мектеп тәжірибесінде смартфондарды өлшеу кешені ретінде пайдалану тәжірибесі зерттелді. Физика бойынша білім беру үдерісіне смартфондарды біріктіруге бағытталған оқушыларға арналған практикалық тапсырмалар әзірленіп, ұсынылды. Оқытуда смартфондарды пайдалану тиімділігін тексеру бойынша эксперимент жүргізілді, оның нәтижелері оқушылардың оқу жетістіктерінің жақсарғанын растайды. Бұл зерттеудің маңыздылығы - физиканы оқытуда смартфондарды арнайы жабдықсыз сыныпта да, мектептен тыс жерлерде де эксперименттер, өлшеулер мен зерттеулер жүргізу құралы ретінде пайдалану, сондай-ақ оқушылардың білімін бақылауды ұйымдастыру, жедел кері байланыс алу, қосымша оқу материалдарына қол жеткізу мүмкіндігі болып табылады. Зерттеу смартфондарды пайдалану оқушылардың оқу үдерісіне қызығушылығы мен қатысуын арттыруға және зерттеу дағдылары мен өзіндік жұмыс дағдыларын дамытуға ықпал ете отырып, физиканы оқытуда тиімді құрал бола алатынын көрсетті. </em></p> Гулмира Калжанова Ерлан Андасбаев Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 84 95 10.53355/ZHU.2025.116.3.009 МЕКТЕПТЕ САЛАУАТТЫ ӨМІР САЛТЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДА БАҚЫЛАУ КАРТАЛАРЫ МЕН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТАЛДАУ ТИІМДІЛІГІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/453 <p><em>Зерттеудің мақсаты</em><em> – мектептердегі дене тәрбиесі сабағында салауатты өмір салтын қалыптастыруды дамыту бағытында арнайы дайындалған педагогикалық бақылау мен бағалау карталарын оқу үдерісінде тиімді қолдануды ғылыми тұрғыдан негіздеу. Жұмыстың басты идеясы – дене тәрбиесі пәнінің мазмұнын жетілдіруде педагогикалық бақылау құралдарының қажеттілігін тану, оқушыларды салауатты өмір салтына баулуға негізделген әдістемелік ұсыныстарды жүйелеу. Зерттеудің негізгі бағыты – дене тәрбиесі пәнін талдау және бағалаудың озық әдістерін анықтау негізінде сабақ мазмұнын сапалық тұрғыдан жетілдіру. Зерттеудің ғылыми маңыздылығы - дене тәрбиесі сабағының сапасын жаңарту мақсатында бақылау және бағалау карталарын пайдаланудың теориялық және әдістемелік негізін қалыптастыру арқылы мұғалімдердің кәсіби біліктілігін дамытуға, оқушыларды салауатты өмір салты дағдыларына жүйелі түрде баулуға ықпал етуінде. Практикалық маңыздылығы - ұсынылған бақылау және бағалау карталарын тәжірибеге ендіру негізінде сабақ мазмұнын дамытуға, мұғалім жұмысының сапасын жетілдіруге, оқушылардың қызығушылығын арттыруға ықпал етуінде. Зерттеу жұмысында келесі әдістер пайдаланылды: педагогикалық бақылау, салыстырмалы талдау, сауалнама жүргізу, алынған деректерге сандық және сапалық өңдеу жүргізу. Тәжірибелік жұмыс дене тәрбиесі пәні мұғалімдерінің біліктілігін арттыру курсы шеңберінде ұйымдастырылды. Зерттеу нәтижесінде дене тәрбиесі сабағында қолданылған бақылау карталары сабақ құрылымын мақсатты түрде ұйымдастыруға, сабақ мазмұнын арттыруға, оқушылардың сабаққа қызығушылықпен қатысуын жоғарылатуға ықпал ететіні дәлелденді. Салыстырмалы талдау нәтижелері - мұғалімдер педагогикалық бақылауды жүйелі түрде жүргізу негізінде күнделікті оқу үдерісінде өз жұмыстарына талдау жасай алатынын және оқушылардың дене тәрбиесіне ынта-ықыласының артатынын көрсетті. Қорытындысында - ұсынылған бақылау құралдары сабақтың мазмұны мен сапасын көтеруге оң әсер ететіндігі айқындалды. Бұл зерттеу жұмысы оқу үдерісінде педагогикалық бақылау мен бағалаудың жаңа үлгілерін енгізудің тиімділігін ғылыми негізде дәлелдейді. Бақылау карталары арқылы мұғалімнің кәсіби қызметін жетілдіру және оқушылардың мотивациясын арттыру сияқты маңызды аспектілер зерделеніп, тәжірибе негізінде нақты нәтижелерге қол жеткізілді. </em></p> Бағлан Ермаханов Жандос Есіркепов Ержан Маханбет Бахытжан Куанышбаев Алпамыс Рахымжанов Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 96 109 10.53355/ZHU.2025.116.3.010 ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНЫҢ ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫНДАҒЫ ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚЫТУДЫҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/472 <p><em>Бұл зерттеу жұмысы курстарды өткізу үшін Moodle платформасын пайдалана отырып электронды оқыту үлгісін жасауға бағытталған. Дәстүрлі оқыту әдістерімен салыстырғанда, студенттерге өзін-өзі оқытуға мүмкіндік берудің көптеген артықшылықтары бар екендігі белгілі.</em><em> Олар кез келген жерде және уақытта қол жетімді онлайн дәрістерді меңгере отырып, өздерінің оқу процесінің жақсарғанын көресете алды. 42 студент арасында жүргізілген сауалнама келесі нәтижелерді көрсетті: біріншіден, Moodle платформасына негізделген электронды оқыту моделі өзінің тиімділігін дәлелдеді; екіншіден, Moodle-дің демонстрациялық үлгісі студенттердің оқу процесіне белсенді қатысуына ықпал етеді; үшіншіден Moodle жүйесіндегі демонстрациялық материалдардың мазмұны нәтижелі оқу ортасын қалыптастырып, білім алушылардың белсенділігін арттырады. </em></p> <p><em>Moodle платформасындағы электронды оқыту мазмұны студенттер үшін өте тиімді екенін және әзірленген электронды оқыту үлгісі осы тиімділік принциптеріне негізделіп жасалынғанын көрсетеді. </em><em>Электронды оқытудың артықшылықтары ретінде икемділік, қолжетімділік және жекелендірілген оқыту мүмкіндігі айқындалды. Дегенмен, бұл модель дәстүрлі оқытуды толық алмастыра алмайды, тек оны толықтырады. Зерттеу қорытындысы бойынша Moodle платформасы білім сапасын арттыруға, оқу процесін жандандыруға және студенттердің өзін-өзі дамыту дағдыларын қалыптастыруға ықпал ететін тиімді құрал екені анықталды.</em></p> Гульмира Кастеева Ильяс Есенгабылов Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 110 118 10.53355/ZHU.2025.116.3.011 ОЙЫН ТЕХНОЛОГИЯСЫНА НЕГІЗДЕЛГЕН ИНКЛЮЗИВТІ ОҚЫТУ МОДЕЛІ: ТДМ 4 АЯСЫНДА https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/482 <p><em>Есту қабілеті бұзылған студенттердің санының артуы білім беру үдерісінде, әсіресе химия пәнін оқытуда, оқытушылар үшін бірқатар қиындықтар туғызады. Бұл, бір жағынан, химиялық ұғымдардың күрделі әрі контекстке тәуелді болуымен байланысты. Бұл зерттеудің мақсаты – есту қабілеті бұзылған студенттерді оқу үдерісіне тартуда дәстүрлі әдістерге қарағанда тиімдірек стратегияларды анықтап, инклюзивті білім беруді дамытуға үлес қосу. Зерттеу Алматы мемлекеттік сервис және технологиялар колледжінің 1-курс студенттері арасында жүргізілді. Зерттеуге «Бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығы бойынша білім алып жатқан 54 студент қатысты. Олар әрқайсысы 27 студенттен тұратын екі топқа бөлініп (эксперимент және бақылау топтары), квази-эксперименттік дизайн негізінде зерттелді. </em><em>Зерттеу нәтижелері ойынға негізделген оқыту әдісінің есту қабілеті бұзылған студенттер үшін химия пәнін меңгеруде тиімді құрал бола алатынын көрсетті. Бұл тәсіл студенттердің пәнге деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, күрделі ұғымдарды түсінуіне де оң әсер етті. Алынған нәтижелер практикалық тұрғыдан маңызды, себебі инклюзивті сынып жағдайында ойын технологияларын қолдану </em>–<em> барлық студенттер үшін, әсіресе мүмкіндігі шектеулі білім алушылар үшін, оқыту процесін қолжетімді әрі қызықты етуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл тәсіл оқушылардың эмоционалды қолдау сезімін арттырып, белсенді қатысуына ықпал етеді. Ойын форматы арқылы ұсынылған оқу материалы оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып бейімделеді, бұл инклюзивті білім берудің негізгі қағидаттарына толық сай келеді. Болашақ зерттеулерде ойын технологиясының ұзақ мерзімді әсерін, әртүрлі пәндер мен білім беру жағдайларындағы тиімділігін зерттеу маңызды. Сондай-ақ, түрлі жастағы және білім деңгейіндегі студенттермен жүргізілетін салыстырмалы зерттеулер арқылы бұл әдістеменің әлеуетін тереңірек ашуға болады.</em></p> Куттыкыз Есимханова Жазира Мукатаева Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 119 130 10.53355/ZHU.2025.116.3.012 ЫҚТИМАЛДЫҚТАР ТЕОРИЯСЫ МЕН МАТЕМАТИКАЛЫҚ СТАТИСТИКАНЫ ОРТА МЕКТЕПТЕ ОҚЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/486 <p><em>Ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистика – Математика ғылымының ерекше саласы. Ықтималдықтар теориясы ХХ ғасырдың басында аксиомаландыру арқылы математиканың толыққанды бөлігіне айналуымен қатар математикалық статистиканың негізі болып табылады. Бұл салалардың даму салдарынан тәуекелдер теориясы, актуарлық математика, стохастикалық анализ, биостатистика тәрізді жаңа ғылым бағыттары мен соның негізінде жаңа мамандықтар легі пайда болуда. Ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистиканың осындай маңыздылықтары ескеріле отырып, қазіргі таңда мектеп математика курсына да енгізілген. Сол себепті ықтималдықтар теориясын және оның үзіліссіз жалғасы болып табылатын математикалық статистиканы жан-жақты теориялық және практикалық тұрғыдан оқыту өзекті болып табылады. </em></p> <p><em>Басты, бірақ көпшілік жағдайда оқу барысында назар аударылмайтын, сондықтан да дайын формулаға қойып, есеп шығарумен шектелетін негізгі ұғымдарды беру әдістемесі зерттеуді қажет ететін өзекті мәселелердің бірі. Сонымен қатар, ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистика элементтері мектеп бағдарламасына соңғы жылдары енгізілгендіктен оларды қай сыныпта, қандай көлемде беру қажеттігін анықтау пәнді оқыту әдістемесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Мақаланың мақсаты ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистиканың негізгі ұғымдарының дұрыс математикалық анықтамаларын және оларды беру әдістемесін алғашқы ұғымдар мысалында ұсыну және сол тақырыптар мысалында білім алушылардың жас ерекшеліктерін анықтау болып табылады. </em></p> <p><em>Осыған орай, мақалада ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика элементтерін мектеп математикасында беру әдістемесінің назар аударуды қажет ететін тұстары, атап айтқанда, тәжірибе, тәжірибенің орындалуы және тәжірибе нәтижелері ұғымдарын ажырата білу, оқиға, оқиға орыдалуы, басты жиынтық сияқты негізгі ұғымдары зерттелінген және оларды беру әдістемесі ұсынылған. Аталған және басқа да ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистика тақырыптарын мектеп математикасында қай сыныпта енгізуді анықтауға мүмкіндік беретін эмпирикалық тәжірибе негізінде бірқатар ұғымдар үшін жас ерекшеліктер анықталған қорытындылар жасалды. Бұл ұсынылған зерттеу нәтижелері мектеп бағдарламалары мен оған сәйкес келетін оқулықтарды құруда негіз бола алады. </em></p> Галия Таугынбаева Аксауле Жубанышева Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 131 143 10.53355/ZHU.2025.116.3.013 ҚАЗАҚ ӘНШІ-АҚЫНДАРЫ ПОЭЗИЯСЫН ЦИФРЛЫҚ ӘҢГІМЕЛЕУ ӘДІСІ АРҚЫЛЫ ОҚЫТУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/517 <p><em>Әнші-ақындардың шығармашылығы бүгінгі мектеп оқушыларының рухани-мәдени дамуы үшін аса құнды. Алайда бүгінгі білім алушылардың танымдық әлеуеті мен қабылдау ерекшеліктері заман талабына қарай едәуір өзгергенін ескеру маңызды. </em></p> <p><em>Мақала жалпы орта білім беретін мектептің жоғары сынып оқушыларына қазақ әнші-ақындарының поэзиясын цифрлық әңгімелеу әдісі арқылы оқытудың психолингвистикалық және педагогикалық тиімділігін зерттеуге бағытталған. </em></p> <p><em>Зерттеудің өзектілігі қазіргі жаңартылған білім беру мазмұны аясында оқытудың жаңашыл әдістерін енгізу қажеттігімен түсіндіріледі. Қазақстанның орта мектеп бағдарламасында XIX ғасыр әнші-ақындарының өмірі мен шығармалары тақырып ретінде қамтылған. Аталған материалды оқыту үдерісінде ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың мүмкіндіктерін тиімді пайдалану, сондай-ақ оқушыны орталық тұлға ретінде танып, оның дербес білім алуына негізделген белсенді әдістерді қолдану – қазіргі білім беру жүйесінің басты талабы.</em></p> <p><em>Зерттеудің мақсаты – қазақтың әнші-ақындары поэзиясын цифрлық әңгімелеу (digital storytelling) әдісі арқылы оқытудың психолингвистикалық және педагогикалық тиімділігін айқындап, мектеп тәжірибесіне енгізуге арналған мазмұндық-әдістемелік үлгі ұсыну. </em></p> <p><em>Зерттеудің ғылыми жаңалығы – әнші-ақындар шығармаларын мультимедиалық форматта қайта баяндаудың (видеоэссе, деректі қысқаметраж, поэзиялық подкаст, анимация) бірізді моделі жасалды, бағалау рубрикасы мен нақты тапсырмалар картасы әзірленді. </em><em>Зерттеу барысында сауалнама, педагогикалық эксперимент, поэтикалық талдау әдістері қолданылып, Canva, StoryMap, Adobe Express сынды цифрлық құралдар интеграцияланды. Нәтижесінде цифрлық әңгімелеу оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттырып, шығармашылық пен тілдік құзыреттілігін дамытатыны анықталды. Оқыту үрдісінде цифрлық әңгімелеуді пайдалану оқушылардың эмоционалды танымын күшейтіп, қазақ әнші-ақындары шығармаларының идеясын терең түсінуге жағдай жасайды. Зерттеу жұмысы цифрлық педагогика мүмкіндіктерін ұлттық әдебиетті оқытуда тиімді қолданудың ғылыми негізін қалайды.</em></p> Медет Қондыбай Өмірхан Әбдіманұлы Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 144 160 10.53355/ZHU.2025.116.3.014 САПАЛЫ БІЛІМ БЕРУДЕ (ТДМ 4) ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ АРҚЫЛЫ ПЕДАГОГТЕРДІҢ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/463 <p><em>Бұл мақалада білім беру жүйесінде жасанды интеллектіні (ЖИ) қолданудың педагогикалық, әдістемелік және этикалық қырлары қарастырылады. Зерттеудің өзектілігі Біріккен Ұлттар Ұйымының Тұрақты даму мақсаттарының (ТДМ) 4-мақсаты – «Сапалы білім» аясында айқындалады, себебі жасанды интеллект білім беру сапасын арттыруға, инклюзивтілікті қамтамасыз етуге және білім алушыларға жеке оқу траекториясын ұсынуға зор мүмкіндік береді. Мақалада ЮНЕСКО, ЭЫДҰ, Еуропалық комиссия және Еуропалық парламент құжаттарына жасалған талдаулар ұсынылып, білім беру жүйесінде жасанды интеллект құралдарын қолданудың артықшылықтары мен шектеулері анықталған. Зерттеу әдіснамасы квантитативті контент-талдауға негізделді, ал эмпирикалық дерек көзі ретінде «Aitalim» платформасының пайдаланушыларына қатысты деректер қарастырылды. </em></p> <p><em>Нәтижелер жасанды интеллект құралдарының педагогтердің кәсіби құзыреттілігін арттыруға, функционалдық сауаттылығын дамытуға және сабақ мазмұнын дайындау тиімділігін жоғарылатуға ықпал ететінін көрсетті. Сонымен бірге, жасанды интеллект құралдарын білім беруде интеграциялау білім алушылардың шығармашылығын, ынтымақтастығын дамытуға, сондай-ақ бағдарламалау, машиналық оқыту және этика негіздерін меңгеруге көмектесетіні атап өтілді. Мақалада DigCompEdu еуропалық шеңбері мен ISTE стандарттары талданып, педагогтердің цифрлық құзыреттілігін қалыптастырудағы маңызы ашылды. «Aitalim» платформасының тест құрастыру тәжірибесі мұғалімдерге оқу тапсырмаларын автоматтандыруға, уақытты үнемдеуге және білім алушылардың жеке қажеттіліктерін ескеруге мүмкіндік беретіні көрсетілді. Қорытындылай келе, жасанды интеллект білім беру саласында педагогикалық тәжірибені жаңа деңгейге көтеретін қуатты құрал болып табылады. Дегенмен, оны тиімді қолдану үшін этикалық, құқықтық және әдістемелік тұрғыда кешенді дайындық қажет.</em></p> Зухра Мұхамбетәлиева Сауле Зейнолла Асем Узакова Нурдос Кокталов Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 161 170 10.53355/ZHU.2025.116.3.015 ЖОО-ДА IOT ЖӘНЕ МАШИНАЛЫҚ ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫНЫҢ ЕНГІЗІЛУ ДЕҢГЕЙІ МЕН ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/513 <p>Цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы жағдайында жоғары білім беру жүйелері оқыту сапасын арттыру және бәсекеге қабілетті мамандарды даярлау үшін озық шешімдерді интеграциялау қажеттілігіне тап болады. Осындай шешімдердің бірі -білім беру ортасында кеңінен қолданылатын заттар интернеті (IoT) және машиналық оқыту технологиялары. IoT интеграциясы университеттерге инфрақұрылымды автоматтандыруға ғана емес, сонымен қатар оқытуға жекелендірілген тәсілді қамтамасыз ететін интеллектуалды білім беру кеңістігін құруға мүмкіндік береді. Өз кезегінде, Машиналық оқыту үлкен білім беру деректерін талдауға, оқу курстарын студенттердің жеке траекторияларына бейімдеуге және олардың үлгерімін болжауға мүмкіндіктер ашады. Айқын артықшылықтарға қарамастан, жоғары оқу орындарында осы технологияларды енгізу бірқатар сын-қатерлермен қатар жүреді: техникалық базаның жетіспеушілігі, оқытушылардың біліктілігінің жеткіліксіздігі, сондай-ақ цифрлық трансформацияның бірыңғай стратегияларының болмауы. Бұл мақалада Қазақстан Республикасының университеттерінде IoT және машиналық оқытуды енгізудің ағымдағы деңгейі қарастырылады, негізгі проблемалар талданады және оларды шешудің мүмкін жолдары ұсынылады. Сонымен қатар, зерттеу әлемдік білім беру кеңістігінде осы технологияларды интеграциялаудың үздік тәжірибелерін қарастырады, бұл отандық жоғары оқу орындарын цифрландыру деңгейін халықаралық трендтермен салыстыруға мүмкіндік береді. Инновациялық шешімдерді енгізудің педагогикалық және ұйымдастырушылық аспектілеріне ерекше назар аударылады. Талдау нәтижелері университеттерде білім беру бағдарламаларын әзірлеу және оқытушылардың біліктілігін арттыру үшін пайдалы болуы мүмкін. Ұсынылған тұжырымдар мен ұсынымдар Қазақстанның жоғары білімінде IoT және машиналық оқытуды пайдалануға неғұрлым тиімді және жүйелі тәсілді ынталандыруға бағытталған.</p> Қасым Сейдуәлі Нұржамал Ошанова Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 171 182 10.53355/ZHU.2025.116.3.016 СПОРТШЫЛАРДЫҢ ОҚУ–ЖАТТЫҒУ ПРОЦЕСІНДЕ ФРУСТРАЦИЯНЫҢ КӨРІНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/502 <p><em>Мақалада спортшылардың оқу үдерісіндегі фрустрация көріністері әртүрлі қырынан </em><br /><em>қарастырылады. Фрустрациялық жағдайлар көбінесе спортшылардың жарыс барысында кездесетін </em><br /><em>кедергілермен байланысты зерттелген. Алдағы уақытта бұл бағыттағы зерттеулердің ауқымы кеңейіп, </em><br /><em>фрустрациялық күйге байланысты белсенділік танытатын жағдайлар жан–жақты талданатын болады. </em><br /><em>Алайда, мұндай жағдайлар фрустрация ұғымының шекарасын толық қамти алмайды. Фрустрация </em><br /><em>терминін түсіндіруге қатысты біраз айқын еместік бар: бұл ұғым сыртқы факторлармен (жағдайлармен) </em><br /><em>байланысты ма, әлде олардың туындататын психикалық күй немесе жеке реакцияларымен бе? </em><br /><em>«Фрустрация» терминінің мағынасын ашу да оңай емес. Этимологиялық тұрғыдан алғанда, frustration сөзі </em><br /><em>жоспардың бұзылуын, мақсаттың жойылуын, яғни белгілі бір деңгейде сәтсіздікке ұшырау арқылы пайда </em><br /><em>болатын травматикалық жағдайды білдіреді. Фрустрацияның филологиялық түсіндірмесі спортшылардың </em><br /><em>оқу–жаттығу процесінде жиі ұшырасатын, бірақ әрқашан нақты қабылдана бермейтін құбылысқа сай </em><br /><em>келеді. Бұл құбылыстың көріну формалары спортшылардың өмірлік қиындықтарға төтеп беру қабілетімен </em><br /><em>және сол қиындықтарға деген психологиялық реакцияларымен тікелей байланысты. Осыған орай, мақалада </em><br /><em>қолданылған эмпирикалық зерттеу аясында келесі әдістемелер пайдаланылды: 1. Розенцвейгтің </em><br /><em>фрустрацияға реакция беру тесті және А.Н. Леонтьевтің өмірлік–мағыналық бағдар тесті; 2. Лазарус </em><br /><em>ұсынған стресс деңгейін бағалау тесті және дифференциалды эмоциялар шкаласы (ДЭШ); 3. Томас</em><br /><em>Килманның қақтығыстарды шешу стратегиялары шкаласы; 4. Л.И. Вассерманның «Әлеуметтік </em><br /><em>фрустрация деңгейін анықтау» әдістемесі (В.В. Бойко модификациясы). </em><br /><em>Зерттеу нәтижелері сауалнама деректері негізінде спортшылардың фрустрациялық жағдайларға </em><br /><em>бейімділік деңгейін, олардың өмірлік құндылықтарға деген қатынасын және ішкі психологиялық </em><br /><em>тұрақтылық дәрежесін бағалауға мүмкіндік береді.</em></p> Ақниет Тохтаров Нұргүл Тоқсанбаева Зауре Шагатаева Ерлан Утегенов Марлан Заманбеков Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 183 192 10.53355/ZHU.2025.116.3.017 БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ ЕҢБЕК ЗАҢНАМАСЫН РЕФОРМАЛАУ: ӘЛЕУМЕТТІК ӘРІПТЕСТІК ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/469 <p><em>Қазіргі кезеңде білім беру саласындағы еңбек қатынастары құқықтық реформалаудың </em><br /><em>өзекті нысанына айналып отыр. Бұл салада қалыптасқан еңбек қатынастарының ерекшелігі – оның тек </em><br /><em>экономикалық қырларымен шектелмей, сонымен қатар әлеуметтік, мәдени және адами капиталды </em><br /><em>дамытуға бағытталған кешенді сипатқа ие болуында. Қазақстан Республикасындағы педагогтардың </em><br /><em>құқықтық мәртебесін айқындау, олардың еңбек құқықтарын қорғау, еңбек жағдайларын жетілдіру, сондай</em><br /><em>ақ білім беру ұйымдарында әлеуметтік әріптестік механизмдерін енгізу қажеттілігі білім беру жүйесін </em><br /><em>жаңғыртудың маңызды алғышарттарының бірі ретінде қарастырылады. </em><br /><em>Аталған зерттеу жұмысының мақсаты – білім беру саласындағы еңбек қатынастарын құқықтық </em><br /><em>тұрғыдан реформалаудың бағыттарын, әлеуметтік әріптестік институтының рөлін және құқықтық </em><br /><em>реттеудің тиімді тетіктерін ғылыми негіздеу. Зерттеуде халықаралық тәжірибе мен ұлттық құқықтық </em><br /><em>базаның салыстырмалы–талдамалық шолуына сүйене отырып, білім беру қызметкерлерінің еңбек </em><br /><em>құқықтарын қамтамасыз етудегі кемшіліктер мен құқықтық олқылықтар айқындалады. Сонымен қатар, </em><br /><em>педагогтардың әлеуметтік қорғалуын арттыру және еңбек дауларын шешудегі құқықтық кепілдіктерді </em><br /><em>күшейту жолдары ұсынылады. Мақалада еңбек құқығы мен білім беру құқығының түйісу нүктесінде пайда </em><br /><em>болатын күрделі құқықтық қатынастарды кешенді түрде реттеу қажеттілігі атап көрсетіліп, осы салада </em><br /><em>әлеуметтік әріптестік механизмдерін (ұжымдық шарттар, келісімдер, кәсіби бірлестіктер мен </em><br /><em>кәсіподақтардың рөлі) дамыту перспективасы ғылыми тұрғыда талданады.</em></p> Құралай Тұрлыханқызы Жанна Хамзина Ермек Бурибаев Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 193 201 10.53355/ZHU.2025.116.3.018 «РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ» БАҒДАРЛАМАСЫ ДИСКУРСЫНЫҢ ҚҰНДЫЛЫҚТЫҚ ПАРАДИГМАСЫ ЖӘНЕ ЖАСТАРДЫҢ ҰЛТТЫҚ БІРЕГЕЙЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МҮМКІНДІКТЕРІ https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/527 <p><em>Мақала «Рухани жаңғыру» бағдарламасына қатысты қоғамдық дискурсты педагогикалық тұрғыдан зерделеуге бағытталған. Зерттеудің негізгі мақсаты – бағдарламаның ресми және қоғамдық коммуникацияларындағы құндылықтық бағдарларды айқындап, олардың жастардың ұлттық бірегейлігін қалыптастырудағы тәрбиелік әлеуетін ғылыми тұрғыда талдау. </em></p> <p><em>Зерттеу қоғам санасын жаңғырту саясаты тек саяси-әлеуметтік құбылыс қана емес, сонымен қатар білім беру мен тәрбие жүйесінде қолдануға болатын маңызды әдіснамалық және мазмұндық ресурс екенін көрсетуге негізделген. Зерттеу бағыты жастардың құндылықтық бағдарларын қалыптастырудағы дискурстық стратегиялардың рөлін анықтауға, білім беру үдерісінде рухани және мәдени мазмұнды тиімді пайдаланудың ғылыми негіздерін ұсынуға бағытталды. </em></p> <p><em>Зерттеудің ғылыми маңызы мемлекеттік идеологиялық дискурсты педагогикалық ғылым тұрғысынан кешенді талдаудың жаңа тәсілін ұсынуы арқылы айқындалады. Зерттеу нәтижелері оқу-тәрбие үдерісінде, тәрбие бағдарламалары мен әдістемелік құралдар жасауда қолданылуы мүмкін. </em></p> <p><em>Мақалада контент-талдау әдісі қолданылды: сандық тұрғыда лексикалық бірліктер мен тақырыптық маркерлердің жиілігі анықталса, сапалық талдау олардың саяси және мәдени контексте интерпретациялануына бағытталды. Нәтижесінде «ұлттық құндылықтар», «білім», «жаңғыру», «бірлік», «қазақ тілі» сияқты доминант ұғымдар жастардың құндылықтық бейнесін қалыптастыруда негізгі рөл атқаратыны анықталды.</em></p> <p><em>Жастардың ұлттық бірегейлігін қалыптастыру мүмкіндіктері ең алдымен олардың тарихи жад пен мәдени дәстүрге негізделген құндылықтарға бейімделуі арқылы айқындалады. Сонымен қатар, дискурстағы білім, тіл және бірлік ұғымдары жастардың өзіндік «ұлттық менін» тануына және жаһандық кеңістікте бәсекеге қабілетті болуына ықпал етеді. Бағдарлама аясында қалыптасқан құндылықтық парадигма жастардың азаматтық жауапкершілігін арттырып, қоғамдағы әлеуметтік ынтымақ пен ұлттық тұтастықты нығайтудың тиімді педагогикалық құралы ретінде танылады. Жасалған талдау нәтижесінде «Рухани жаңғыру» бағдарламасының дискурсы педагогикалық тұрғыдан тұлғаның рухани-адамгершілік дамуын қамтамасыз ететін, ұлттық бірегейлікті нығайтатын маңызды құрал ретінде бағаланды. Зерттеу қоғамдық дискурсты білім беру жүйесінде ұлттық сана мен құндылықтарды қалыптастыруға ықпал ететін тиімді педагогикалық ресурс ретінде ұсынуымен құнды. </em></p> Гүлім Шүкенай Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 202 212 10.53355/ZHU.2025.116.3.019 БОЛАШАҚ МУЗЫКА МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ ӘНШІЛІК ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ШАРТТАРЫ (ҚАЗАҚ ӘНДЕРІ НЕГІЗІНДЕ) https://journal.zhetysu.edu.kz/index.php/home/article/view/481 <p><em>Қазіргі қоғамда ұлттық бірегейлікті сақтау және мәдени мұраны ұрпақтан–ұрпаққа </em><br /><em>жеткізу мәселесінің өзектілігі артуда. Осы тұрғыда, білім беру жүйесі ұлттық құндылықтарды </em><br /><em>насихаттаудың негізгі институт. Мақалада болашақ музыка пәні мұғалімдерінің кәсіби даярлығында </em><br /><em>қазақтың бай ән өнерін пайдаланудың тиімділігі ғылыми тұрғыдан негізделген. Зерттеудің мақсаты – қазақ </em><br /><em>халық әндерін қолдану негізінде болашақ музыка мұғалімдерінің әншілік дағдыларын дамытуға әсер ететін </em><br /><em>педагогикалық шарттарды анықтау және олардың тиімділігін дәлелдеу. </em><br /><em>Зерттеу барысында педагогикалық шарттар ретінде мынадай мәселелер қарастырылды: қазақ </em><br /><em>әндерінің жанрлық және стильдік ерекшеліктерін ескере отырып, оқу бағдарламасына сәйкес вокалдық </em><br /><em>репертуарды іріктеу; студенттердің жеке ерекшеліктеріне сай сараланған оқыту әдістерін қолдану және </em><br /><em>қазақ әндерінің интонациялық құрылымын, орындаушылық дәстүрін, сондай–ақ, бейнелік мазмұнын терең </em><br /><em>талдау. Сонымен қатар, қазақ әндерінің ұлттық колориті мен эмоционалдық тереңдігі вокалдық техниканы </em><br /><em>жетілдіруге және көркемдік интерпретацияны дамытуға ықпал ететін маңызды құрал ретінде </em><br /><em>қарастырылады. Әншілік дағдыларды жетілдіру барысында ұлттық нақышты сақтай отырып, вокалдық </em><br /><em>техника, интонация мен музыкалық–мақсатты ойлауды дамыту ерекше назарға алынды. </em><br /><em>Зерттеу нәтижелері қазақ ән мұрасын оқу үдерісіне жүйелі түрде енгізу болашақ мұғалімдердің </em><br /><em>тек кәсіби–шығармашылық әлеуетін арттырып қана қоймай, олардың ұлттық мәдениетке деген </em><br /><em>қызығушылығын, рухани–адамгершілік құндылықтарын және кәсіби өзіндік санасын қалыптастыруға оң </em><br /><em>әсер ететінін көрсетті. Осылайша, қазақтың ән өнері музыка мұғалімдерін даярлауда маңызды </em><br /><em>дидактикалық және тәрбиелік ресурс ретінде ғылыми тұрғыдан негізделген. Бұл жұмыс музыка </em><br /><em>педагогикасының теориясы мен практикасына, сондай–ақ, ұлттық музыкалық мәдениетті насихаттау </em><br /><em>ісіне өз үлесін қосады.</em></p> Серикбол Шыныбаев Жуматай Таубалдиева Слушаш Онгарбаева Copyright (c) 2025 І. ЖАНСҮГІРОВ АТЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ 2025-10-30 2025-10-30 3(116) 213 225 10.53355/ZHU.2025.116.3.020